لغمان, لوگر, ننگرهار, نورستان
استان لغمان
استان لَغمان یکی از استان‌های کشور افغانستان است. مرکز این استان شهر مهترلام نام دارد.
پس از تغییرات در تقسیمات کشوری در افغانستان در سال ۱۹۶۴، استان لغمان نیز در همان سال در ناحیه لغمانات تشکیل شد و مرکز آن شهر مهترلام مقرر گردید.[۱]
بخشی از فارسی‌زبانان لغمان احتمالاً تا چند سدهٔ پیش به زبان پشه‌ای سخن می‌گفته‌اند.[۲]
در استان لغمان تجمع اقوام بسیار زیاد به‌نظر می‌رسد. چون اقوام :صافی ,هود خیل,سهاک,تره خیل,رستم خیل,پشه یی,میچن خیل,اکاخیل,نیازی,وردگ........و دیگر اقوام. از این جمه قوم صافی دراین استان اکثریت هستند.که درمنطقه عمر زایی مربوط مرکز استان است زندگی می‌نمایند. قوم صافی نه تنها در استان لغمان بلکه در اکثر مناطق دیگر افغانستان زیست دارند که می‌توان از محمود راقی ,کوهستان ,تگاب نام برد. مردم این استان مالدار و کشاورز هستند واز همین طریق امرار معیشت می‌کنند. آب وهوای ان طوری است که در یک سال دو بار از زمین‌های شان حاصل میگیرند. زراعت شان گندم.جواری,شالی(برنج),نیشکر,پنبه,.....وغیره چیزها میباشد.[نیازمند منبع]
تقسیمات اداری
|
|
استان لَغمان |
استان لوگر
لوگَر یکی از استان های افغانستان است. مرکز این استان شهر پل علم است.
لوگر محل تلاقی اقوام تاجیک، اورمر و پشتون‌ها است.
زبان اُرموری هم که یکی از زبانهای هندواروپایی است در روستاهای بَرَکی بَرَک در لوگر تا چندی پیش گویشور داشته که اکنون جای خود را به پشتو داده‌است.
نام لوگر از زبان پشتو و به معنی لوی غر یا کوه بزرگ است. این محل در قدیم به نام سجاوند هم یاد می گردید
تقسیمات استانی
- پل علم مرکز استان
- شهرستان چرخ
- شهرستان برکی برک
- شهرستان خوشی
- شهرستان محمد آغه
- شهرستان ازر
- شهرستان خروار
پیشینه
پنجاه فیصد از جمعت لوگر پشتون وپنجاه فیصد دیگر ان تاجیک‌ها و ارمورها نیز در این استان سکونت دارد از نگاه مساحت از جمله ولایات کوچک بوده.
از مشاهیر ان خانواده چرخی قهرمانان رزم علیه انگلیس نایب امین الله خان لوگری معاون شورای انقلابی درانقلاب اول ضد انگلیسی میباشد.
زبانهای این استان دری پشتو و اورمری میباشد قبایل متوطن ان احمدزی ستانکزی عبدالرحیمزی سهاک وزیر نایب خیل کوچی‌ها مسعود و غیره میباشد ودر فاصله تقریباً ۴۰ کیلومتری کابل قرار دارد پیشه مردم ان زراعت و مالداری بوده سیب ان در بازارهای کابل به عنوان نازک بدن مشهور بوده و دارای رودخانه خروشانی بنامی دریایی لوگر بوده که باعث رونق زراعت می‌گردد.
در هنگام قبل از اسلام دارای معابد مشهور بود که توسط صفاریان تخریب گردید در هنگام اشغال شوری از جمله بزرگترین کانون‌های مقاومت بر علیه شوری بود و رهبری ان توسط داکتر فضل الله مجددی مولوی محمد نبی محمدی و حکمتیار بود کهساران چرخ زمانی بزرگترین کانون جهاد برعلیه دولت بابری هند که در کابل تسلط داشتند به شمار می‌رفت وومرکز سلسله روشانیان سپهداران بزرگ اسقلال خراسان از سلسله بابری هند بود ودر هنگام مبارزه علیه قوای انگلیس به دها هزار از مردم این استان اعم از تاجیک و پشتون اشتراک کرده بودند.
منابع طبیعی:- مس که مشهور بنام مس عینک لوگر میباشد که یکی از بهترین مس‌های جهان شناخته شده‌است.
قریه جات استان لوگر
زرغونشهر، محمدآغه، سرخ آب، ده نو، واغجان، کلنگار، مزگین، بورگ، دیوالک، مغل خیل، بنی هسار، بنی شرفگان، پل قندهاری، دادو خیل، جلوزایی (ابومسلم خراسانی) شهمزار چرخ چهلتن سجاوند توبک تبر اوجوش
تولیدات کشاورزی
منابع تولیداتی آن سیب انگور زردالو شفتالو و در زراعت گندم جواری کچالو لوبیا بیاز و غیره
معرفی بعضی ازقریه جات
زرغون شهر
رزغون شهریکی از قریه‌های مشهور شهرستان محمد آغه میباشد که حدودآ ۱۰۰۰۰ ده هزار خانه درآن زندگی داشته و تقریبا ۸۰٪ مردم این قریه با سواد هستند.به گفته بعضی از مورخان زرغون شهرپایتخت یکی از پادشاهان قدیم در افغانستان بوده که از خانه‌های قدیمی و کاریز‌های کهن آن نیز هویداست.
قریه مغل خیل
این قریه در مسیر شاهراه کابل گردیز قرار داشته دارای 2000 خانوار نفوس بوده که یکی از محلات سرسبز این استان به شمار می رود دریای لوگر با عبور از این قریه به سرسبزی آن افزوده است درین قریه قوم ستانکزی متمکن بوده و مردم این قریه اکثرا باسواد بوده و شغل های دولتی و زراعت مشغولیت دارند .اشرف غنی احمدزی کاندید پست سرمنشی ملل متحد در مقابل بان کی مون نصرالله ستانکزی به عنوان روشنفکر ، محمد معصوم ستانکزی وزیر مشاور و ریس پروسه جمع آوری اسلحه و خانواده لودین که فرمانده نامدار جهاد افغانستان بودند و عتیق الله لودین والی لوگر متعلق به همین قریه می باشند.
استان ننگرهار
نَنگَرهار یکی از ۳۴ استان (استان) افغانستان است و در شرق این کشور قرار گرفته‌است. مرکز این استان شهر جلال‌آباد است. مساحت آن ۷۶۱۶ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۷۸۲۰۰۰۰ نفر است.
تقسیمات اداری
- شهرستان جلال‌آباد
- شهرستان اَچین
- شهرستان بَتی‌کوت
- شهرستان پَچیر و اَگام
- شهرستان چَپَرهار
- شهرستان حصارک
- شهرستان خوگیانی
- شهرستان دُربابا
- شهرستان دره نور
- شهرستان ده بالا
- شهرستان رودات
- شهرستان سرخ‌رود
- شهرستان شیرزاد
- شهرستان شینوار
- شهرستان کامه
- شهرستان کوزکُنَر
- شهرستان گوشته
- شهرستان لعل‌پور
- شهرستان مُهمَنددَره
- شهرستان نازیان
استان نورستان
نورستان یکی از ۳۴ استان (استان) افغانستان است و در شرق این کشور قرار گرفته است. مرکز این استان شهر پارون [۱] است. نورستان را در قدیم کافرستان می‌نامیدند.
جغرافیا
قسمت‌های شمالی نورستان از غرب به شرق شامل مناطق رمگل، پیچ، وایگَل و باشگل می‌شود. نورستان از شمار زیادی درهٔ دالان‌مانند و کم‌پهنا تشکیل شده که شیب همه این دره‌ها از شمال به جنوب است. دره پیچ یا نورستان مرکزی از نظر ارتباط با دیگر نقاط نورستان اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا توسط دره‌های فرعی با قسمت‌های باختری و خاوری نورستان ارتباط دارد.
مناطق پردرخت نورستان تا بلندای ۴۰۰۰ متری ادامه دارد و بالاتر از آن تنها درختزارهای بید و بته‌زارها دیده می‌شوند.
زبان
زبان مادری بیشتر مردم نورستان، نورستانی است.
مردم
پنج قبیله در نورستان که به گویش کاتی سخن می‌گویند به نام سیاه‌پوش معروفند و به افراد قبایل پرَسون‌گِلی، وَنگِلی، وامایس و اَشکون اصطلاحاً سفیدپوش گفته می‌شود.[۳]
مردم نورستانی از نظر جمجمه‌شناسی اغلب درازسرند و موهای پرپشت سیاه دارند. چشمان آبی نیز در منطقه زیاد دیده می‌شود.[۴]
تقسیمات
نورستان در تقسیمات کشوری کنونی افغانستان به پنج بخش تقسیم می‌شود:
- نورستان
- کامدیش
- وایگل
- مندول
- برگ متال
استان نیمروز
استان (استان) نیمروز نام استانی در جنوب باختری افغانستان است. مرکز آن شهر زرنج است.
جمعیت اصلی این استان را بلوچ‌ها تشکیل می‌دهند و این استان از کم‌جمعیت‌ترین استان‌های افغانستان است.
رود هیرمند و دنبالهٔ آن به نام خاش‌رود به علاوهٔ شاخه‌های هیرمند به نام‌های رام‌رود و سنارود در این استان جریان دارند. بیابانی به نام دشت مارگو بیشتر سطح این استان را در بر گرفته و هامون گودزره نیز در این استان قرار دارد. سه شهر زرنج، چخانسور و چهاربرجک شهرهای اصلی این استان هستند و از آبادی‌های مهم آن می‌توان کرودی، میرآباد، قلعه فتح، دشت مارگو، کده، کرکی، و شند را نام برد.
تيمورشاه الفت