شکار حیوانات وحشی:

ت ـ شکار حیوانات وحشی:

حرام بودن شکار هر نوع حیوان وحشی، در حال احرام:

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ أُحِلَّتْ لَکُمْ بَهِیمَةُ اْلأَنْعامِ إِلاّ ما یُتْلی عَلَیْکُمْ غَیْرَ مُحِلِّی الصَّیْدِ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ... .(مائده)

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَقْتُلُوا الصَّیْدَ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ...وَ حُرِّمَ عَلَیْکُمْ صَیْدُ الْبَرِّ ما دُمْتُمْ حُرُماً... .(مائده : 96 ـ 95)

شکار حیوانات وحشی در حال احرام، حرامی مؤکّد و در پی دارنده عذاب سخت خداوند:

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَیَبْلُوَنَّکُمُ اللّه ُ بِشَیْءٍ مِنَ الصَّیْدِ تَنالُهُ أَیْدِیکُمْ وَ رِماحُکُمْ لِیَعْلَمَ اللّه ُ مَنْ یَخافُهُ بِالْغَیْبِ فَمَنِ اعْتَدی بَعْدَ ذلِکَ فَلَهُ عَذابٌ أَلِیمٌ * یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَقْتُلُوا الصَّیْدَ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ وَ مَنْ قَتَلَهُ مِنْکُمْ مُتَعَمِّداً فَجَزاءٌ مِثْلُ ما قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ... وَ مَنْ عادَ فَیَنْتَقِمُ اللّه ُ مِنْهُ وَ اللّه ُ عَزِیزٌ ذُو انْتِقامٍ .(مائده : 95 ـ 94)

شکار حیوانات وحشی در حال احرام، سبب وجوب کفاره:

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَقْتُلُوا الصَّیْدَ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ وَ مَنْ قَتَلَهُ مِنْکُمْ مُتَعَمِّداً فَجَزاءٌ مِثْلُ ما قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ یَحْکُمُ بِهِ ذَوا عَدْلٍ مِنْکُمْ هَدْیاً بالِغَ الْکَعْبَةِ أَوْ کَفّارَةٌ طَعامُ مَساکِینَ أَوْ عَدْلُ ذلِکَ صِیاماً لِیَذُوقَ وَبالَ أَمْرِهِ... .(مائده : 95)

جایگزین شدن انتقام و عذاب خدا به جای کفاره، در صورت تکرار شکار حیوانات وحشی از سوی شخص مُحرِم:

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَقْتُلُوا الصَّیْدَ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ وَ مَنْ قَتَلَهُ مِنْکُمْ مُتَعَمِّداً فَجَزاءٌ مِثْلُ ما قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ... وَ مَنْ عادَ فَیَنْتَقِمُ اللّه ُ مِنْهُ وَ اللّه ُ عَزِیزٌ ذُو انْتِقامٍ .(مائده : 95)

وَ مَنْ عادَ فَیَنْتَقِمُ اللّه ُ مِنْهُ(نورالثقلین، ج3، ص678، ح388)

حرام بودنِ خوردن از گوشت حیوان شکار شده بر مُحرم:

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ أُحِلَّتْ لَکُمْ بَهِیمَةُ اْلأَنْعامِ إِلاّ ما یُتْلی عَلَیْکُمْ غَیْرَ مُحِلِّی الصَّیْدِ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ... وَ حُرِّمَ عَلَیْکُمْ صَیْدُ الْبَرِّ ما دُمْتُمْ حُرُماً... . .(مائده: 1 و 96)

این برداشت بنا بر این احتمال است که «صید» به معنای اسم مفعول (حیوان شکار شده) باشد.

جایز بودن شکار حیوانات دریایی و خوردن از آنها برای مُحرم:

أُحِلَّ لَکُمْ صَیْدُ الْبَحْرِ وَ طَعامُهُ مَتاعاً لَکُمْ وَ لِلسَّیّارَةِ وَ حُرِّمَ عَلَیْکُمْ صَیْدُ الْبَرِّ ما دُمْتُمْ حُرُماً...(مائده : 96)

حلال شدن شکار برای مُحرم پس از خروج از احرام:

...وَ إِذا حَلَلْتُمْ فَاصْطادُوا... .(مائده : 2)

فلسفه تحریم صید

آزمایش مؤمنان از سوی خداوند، فلسفه حرام شدن صید بر محرم، علی رغم قرار گرفتن حیوانات شکاری در دسترس آنان:

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَیَبْلُوَنَّکُمُ اللّه ُ بِشَیْءٍ مِنَ الصَّیْدِ تَنالُهُ أَیْدِیکُمْ وَ رِماحُکُمْ لِیَعْلَمَ اللّه ُ مَنْ یَخافُهُ بِالْغَیْبِ... .(مائده : 94)

کفاره صید

قربانی حیوان (شتر، گاو یا گوسفند) معادل حیوان شکار شده یا اطعام به مسکینان معادل قیمت حیوان شکار شده یا روزه گرفتن (در برابر هر یک یا دو مد طعام یک روز) کفاره صید عمدی در حال احرام:

کفارات صید، کیفری بر ضد نادیده گیرندگان حکم حرمت صید در حال احرام:

ث ـ فسوق (دروغ گفتن، فحش دادن فخر به دیگران):

الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِیهِنَّ الْحَجَّ فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِی الْحَجِّ...(بقره : 197)

2 . وقوف به عرفات

وقوف به عرفات از مناسک و واجبات حج:

فَإِذا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفاتٍ فَاذْکُرُوا اللّه َ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرامِ... ثُمَّ أَفِیضُوا مِنْ حَیْثُ أَفاضَ النّاسُ... .(بقره : 199 ـ 198)

کوچ از عرفات که در آیه آمده، فرع بر وقوف به آن است.

شایسته بودن استغفار و طلب آمرزش از خداوند هنگام کوچ از عرفات:

ثُمَّ أَفِیضُوا مِنْ حَیْثُ أَفاضَ النّاسُ وَ اسْتَغْفِرُوا اللّه َ... .(بقره : 199)

وقوف به عرفات در روزگار جاهلیت

ترک وقوف به عرفات از سوی قرشیان در حج روزگار جاهلیت:

ثُمَّ أَفِیضُوا مِنْ حَیْثُ أَفاضَ النّاسُ... .(بقره : 199)

3 . وقوف به مشعرالحرام

وقوف به مشعرالحرام از مناسک و واجبات حج:

فَإِذا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفاتٍ فَاذْکُرُوا اللّه َ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرامِ... .(بقره : 198)

لزوم یاد و ذکر خدا در وقوف به مشعرالحرام:

فَإِذا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفاتٍ فَاذْکُرُوا اللّه َ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرامِ... .(بقره : 198)

قداست مشعر

مشعر الحرام مکانی مقدس و دارای حرمت ویژه در پیشگاه خداوند:

فَإِذا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفاتٍ فَاذْکُرُوا اللّه َ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرامِ... .(بقره : 198(

4 . قربانی:

قربانی از واجبات حج تمتع:

...فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَی الْحَجِّ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ... .(بقره : 196)

وَأَذِّنْ فِی النّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجالاً... لِیَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ وَ یَذْکُرُوا اسْمَ اللّه ِ فِی أَیّامٍ مَعْلُوماتٍ عَلی ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ اْلأَنْعامِ... .(حج : 28 ـ 27)

سهل و میسور بودن، حد وجوب قربانی در حج:

وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلّهِ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ وَ لا تَحْلِقُوا رُوءُسَکُمْ حَتّی یَبْلُغَ الْهَدْیُ مَحِلَّهُ... .(بقره : 196

انجام تکلیف قربانی حج، موقوف به زمانی خاص و معین (دهم تا سیزدهم ذیحجه):

وَ أَذِّنْ فِی النّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجالاً... لِیَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ وَ یَذْکُرُوا اسْمَ اللّه ِ فِی أَیّامٍ مَعْلُوماتٍ عَلی ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ اْلأَنْعامِ... .(حج : 28 ـ 27)

«أَیّامٍ مَعْلُوماتٍ» در برخی روایات به روز عید و سه روز بعد آن (ایام تشریق) تفسیر شده است.(مجمع البیان، ذیل آیه).

ضرروت ذبح قربانی حج در محل و مکان خاص (منا):

لزوم ذکر نام خدا به هنگام ذبح و نحر قربانی در حج:

وَ أَذِّنْ فِی النّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجالاً... لِیَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ وَ یَذْکُرُوا اسْمَ اللّه ِ فِی أَیّامٍ مَعْلُوماتٍ عَلی ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ اْلأَنْعامِ... .(حج : 28 ـ 27)

وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللّه ِ لَکُمْ فِیها خَیْرٌ فَاذْکُرُوا اسْمَ اللّه ِ عَلَیْها صَوافَّ...(حج : 31)

جواز قربانی کردن هر یک از شتر، گاو و گوسفند در حج:

وَ یَذْکُرُوا اسْمَ اللّه ِ فِی أَیّامٍ مَعْلُوماتٍ عَلی ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ اْلأَنْعامِ... .(حج : 28)

«انعام» در اصل به معنای شتر است و به گاو و گوسفندی که در ضمنشان شتر باشد نیز انعام گفته می شود.

یک گوسفند اقلّ قربانی در حج:

...فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَی الْحَجِّ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ... .(بقره : 196)

مطلوب تر بودن گزینش شتران درشت و چاق برای قربانی در حج:

وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللّه ِ...(حج : 31)

«البدن» در اینجا به معنای شتر درشت و چاق است (نک : مجمع البیان، ذیل آیه).

جواز استفاده از قسمتی از گوشت قربانی برای حج گزاران:

...وَ یَذْکُرُوا اسْمَ اللّه ِ فِی أَیّامٍ مَعْلُوماتٍ عَلی ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ اْلأَنْعامِ... .(حج : 28)

وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللّه ِ لَکُمْ فِیها خَیْرٌ فَاذْکُرُوا اسْمَ اللّه ِ عَلَیْها صَوافَّ فَإِذا وَجَبَتْ جُنُوبُها فَکُلُوا مِنْها... .(حج : 31)

«مِنْها» بیانگر این است که فقط بخشی از گوشت قربانی سهم حج گزار قربانی کننده است. شایان ذکر است که «فَکُلُوا» فرمان وجوبی نیست.

لزوم اطعام مستمندان از گوشت قربانی حج:

...وَ یَذْکُرُوا اسْمَ اللّه ِ فِی أَیّامٍ مَعْلُوماتٍ عَلی ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ اْلأَنْعامِ فَکُلُوا مِنْها وَ أَطْعِمُوا الْبائِسَ الْفَقِیرَ... .(حج : 28)

وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللّه ِ لَکُمْ فِیها خَیْرٌ فَاذْکُرُوا اسْمَ اللّه ِ عَلَیْها صَوافَّ فَإِذا وَجَبَتْ جُنُوبُها فَکُلُوا مِنْها وَ أَطْعِمُوا الْقانِعَ وَ الْمُعْتَرَّ... .(حج : 31)

جواز استفاده از دام های قربانی تا هنگام ذبح و نحر آن:

ذلِکَ وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللّه ِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَی الْقُلُوبِ * کُمْ فِیها مَنافِعُ إِلی أَجَلٍ مُسَمًّی ثُمَّ مَحِلُّها إِلَی الْبَیْتِ الْعَتِیقِ .(حج : 33 ـ 32)

این برداشت بنابراین احتمال است که مقصود از «شعائر» در آیه پیشین خصوص دام های قربانی باشد.

انواع قربانی های حج

قربانی های حج، دارای دو نوع؛ نشان دار و بی نشان:

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تُحِلُّوا شَعائِرَ اللّه ِ... وَ لاَ الْهَدْیَ وَ لاَ الْقَلائِدَ... .(مائده : 2)

جَعَلَ اللّه ُ الْکَعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرامَ قِیاماً لِلنّاسِ وَالشَّهْرَ الْحَرامَ وَالْهَدْیَ وَالْقَلائِدَ... .(مائده : 97)

«هدی» قربانی عادی و بی نشانه و «قلائد» قربانی نشان دار است.

بدل قربانی حج

ده روز روزه ـ سه روز در موسم حج و هفت روز در وطن پس از باز گشت از حج ـ بدل قربانی، در صورت ناتوانی حج گزار متمتع از تهیه قربانی:

...فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَی الْحَجِّ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ فَمَنْ لَمْ یَجِدْ فَصِیامُ ثَلاثَةِ أَیّامٍ فِی الْحَجِّ وَ سَبْعَةٍ إِذا رَجَعْتُمْ تِلْکَ عَشَرَةٌ کامِلَةٌ ذلِکَ لِمَنْ لَمْ یَکُنْ أَهْلُهُ حاضِرِی الْمَسْجِدِ الْحَرامِ... .(بقره : 196)

فلسفه قربانی در حج

ذکر و یاد نام خدا و شکر و سپاسگزاری در برابر نعمت های او، از فلسفه های وجوب قربانی بر حج گزار:

وَ أَذِّنْ فِی النّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجالاً... وَیَذْکُرُوا اسْمَ اللّه ِ فِی أَیّامٍ مَعْلُوماتٍ عَلی ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ اْلأَنْعامِ... .(حج : 28 ـ 27)

وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللّه ِ لَکُمْ فِیها خَیْرٌ فَاذْکُرُوا اسْمَ اللّه ِ عَلَیْها صَوافَّ فَإِذا وَجَبَتْ جُنُوبُها فَکُلُوا مِنْها... کَذلِکَ سَخَّرَها لَکُمْ لِتُکَبِّرُوا اللّه َ عَلی ما هَداکُمْ .(حج : 37 ـ 36)

رسیدن به روح تقوا از حکمت های واجب شدن ذبح و نحر قربانی در حج:

وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللّه ِ... لَنْ یَنالَ اللّه َ لُحُومُها وَ لا دِماوءُها وَ لکِنْ یَنالُهُ التَّقْوی مِنْکُمْ... .(حج : 37 ـ 36)

رفع فقر و کمک به نیازمندان از فلسفه های لزوم قربانی در حج:

وَ یَذْکُرُوا اسْمَ اللّه ِ فِی أَیّامٍ مَعْلُوماتٍ عَلی ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ اْلأَنْعامِ فَکُلُوا مِنْها وَ أَطْعِمُوا الْبائِسَ الْفَقِیرَ... .(حج : 28)

قداست دام های قربانی حج

دام های قربانی (دام هایی که حاجیان برای قربانی کردن در حج به همراه می برند) از شعائر الهی و دارای حرمت و قداست در پیشگاه خداوند:

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تُحِلُّوا شَعائِرَ اللّه ِ وَ لاَ الشَّهْرَ الْحَرامَ وَ لاَ الْهَدْیَ وَ لاَ الْقَلائِدَ... .(مائده : 2)

وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ... .(حج : 31)

بزرگداشت دام های قربانی و حرمت نهادن به آنها، نشانه تقوای دل و خداترسی:

ذلِکَ وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللّه ِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَی الْقُلُوبِ... .(حج : 32)

مطلوب بودن نشانه گزاری دام های مورد نظر برای قربانی در حج:

قربانی ارزشمند

قربانی برخاسته از روح تقوا ارزشمند و مورد عنایت خداوند:

قربانی درعصرجاهلیت

حرام پنداشتنِ خوردن از گوشت قربانیِ حج توسط حج گزاران عصر جاهلیت:

...وَ یَذْکُرُوا اسْمَ اللّه ِ فِی أَیّامٍ مَعْلُوماتٍ عَلی ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ اْلأَنْعامِ فَکُلُوا مِنْها... .(حج : 28)

«فَکُلُوا» فرمان وجوبی نیست بلکه امری است که جایز بودن خوردن از گوشت قربانی حج را اعلان می دارد؛ زیرا مردم روزگار جاهلی خوردن آن را حرام می پنداشتند.

ممنوع بودن استفاده از دام های قربانی قبل از ذبح، در پندار مردم روزگار جاهلیت:

لَکُمْ فِیها مَنافِعُ إِلی أَجَلٍ مُسَمًّی ثُمَّ مَحِلُّها إِلَی الْبَیْتِ الْعَتِیقِ... وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللّه ِ لَکُمْ فِیها خَیْرٌ... .(مائده : 36 ـ 33)

قربانی از جنس انسان

فرمان خداوند به ابراهیم علیه السلام در عالم رؤیا مبنی بر ذبح فرزندش اسماعیل علیه السلام :

اطاعت و شکیبایی ستودنی اسماعیل علیه السلام در برابر فرمان ذبح:

اخلاص و تسلیم ستایش برانگیز ابراهیم و اسماعیل علیهماالسلام در برابر فرمان ذبح:

فَلَمّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْیَ قالَ یا بُنَیَّ إِنِّی أَری فِی الْمَنامِ أَنِّی أَذْبَحُکَ فَانْظُرْ ما ذا تَری قالَ یا أَبَتِ افْعَلْ ما تُوءْمَرُ سَتَجِدُنِی إِنْ شاءَ اللّه ُ مِنَ الصّابِرِینَ * فَلَمّا أَسْلَما وَ تَلَّهُ لِلْجَبِینِ * وَ نادَیْناهُ أَنْ یا إِبْراهِیمُ * قَدْ صَدَّقْتَ الرُّوءْیا إِنّا کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ .(صافات : 105 ـ 102)

قرار دادن جبین اسماعیل علیه السلام بر روی خاک جهت ذبح او در راه خدا توسط ابراهیم علیه السلام و فرا رسیدن ندای الهی به آن حضرت، مبنی بر آزمایشی بودن این فرمان:

فرمان ذبح اسماعیل علیه السلام فرمانی آزمایشی جهت عینیت بخشیدن به مقام اخلاص و تسلیم ابراهیم و اسماعیل علیهماالسلام در برابر اراده و امر خداوند:

جایگزین شدن ذبح عظیم (قوچی از عالم غیب) به جای ذبح اسماعیل علیه السلام :

+ نوشته شده در چهارشنبه هفتم مهر ۱۳۸۹ ساعت ۲:۳۹ ب.ظ توسط تیمورشاه الفت |

معلومات عمومی -- از هر چمنی یک صنمی

اشعار,مقالات,سرودهای عاشقانه،اندرز ها, پرسش و پاسخ, دنیای معلومات, سیاست,اقتصاد,اسلام و افغانستان