حـــمـــــــل :


       زنان كه حامله  اند وميدانند كه به گرفتن  روزه  براى  حمل  وخود آن ضرر ميرسد مكلف به گرفتن  روزه   نيستند. 


ارضـــــــاع 

 
اگر زن شيرده گمان غالب كند كه در صورت  روزه گرفتن  ضرر شديد به طفل  وى خواهد رسيد  اجازه دارد  روزه نگيرد.صرف قضاى روزه بر آنها فرض است .
از انس بن مالك  كعبى (ر  ض )  روايت شده  كه رسول  الله عليه السلام  فرموده است :

« إن الله عزوجل وضع عن المسافر  الصوم  وشطر  الصلاة  وعن الحبلى والمرضع  الصوم »

« خداوند  عزوجل  برداشته  از مسافر   روزه  ونصف نماز را  واز زن  حـــاملـــه  وشير ده  روزه را »

( احمد ، ابو  داود  ، ابن ماجه ، تر مذى ) 


      امام  ابو حنيفه  ( رحمة الله عليه ) ميفر مايد :  اگر زنى  حامله يا شير ده  از  روزه گرفتن بتر سد  جايز است  افطار كند  فرق نمى كند  كه خوف  او بر خودش وطفل  اش ويا تنها بر خودش ويا تنها بر  طفل اش  باشد ، ودر صورت كه  قدرت  يافت  صرف بر او قضا ء  لازم است  نه فديه ، همچنان  پيهم  روزه گرفتن  در ايامى  كه قضا  مى كند  بر او لازم  نمى باشد.  اين حكم براى زنى كه  فرزند  خود را شير  ميدهد  وزنى  كه براى  شير دادن  اجير  شده  فرقى  ندارد  زيرا    اگرمــادر طفل  باشد شير دادن  به اساس  ديانت بر او وجب است  واگر  اجير باشد  شير  دادن  به اساس  عقد بر او واجب  شده است .


حـــــائض ونفـــــاس

زنانيكه به دوره  حيض ونفاس باشند  جواز ندارد  كه روزه  دار  گردند . اگر زن حائض وزنى كه در نفاس است  روزه بگيرند ، روزه آنها  صحيح نيست ؛ چون يكى از شروط  صحت روزه ، پاكي از حيض ونفاس  است وبر آنها 
قضا  واجب  است . 


در حديث  از بى بى  عايشه (رض )  روايت  است  : « كنا نحيض على  عهد  رسول الله (ص) فنؤ مر بقضا ء  الصوم  ولا نؤمر  بقضا ء  الصلاة » « ما در زمان  پيامبر صلى الله عليه وسلم  به حيض  مى افتاديم ،  به مادستور  داده  مى شد  كه تنها  روزه  را قضا  كنيم  نه نماز را »( صحيح سنن الترمذي : ۶۳۰  ) ،( صحيح مسلم : ۱/۲۶۵/۳۳۵) ، ( سنن ابو داود ۲۵۹  و ۱/۴۴۴/۲۶۰ ) 
زن  هر زمانيكه  از دوره  خلاص شدند  بــه تجديد نيت  به گرفتن  روزه  اقدام  نمايند.

زنانه حائضه  ونفسا ء   روزه فوت شده  شانرا  بعد از رمضان قضا ء مى آورند.( اگر  دوره  نسائى اش  قبل از فجر  صورت  گيرد  ميتواند اول نيت  وبعدٱ به گرفتن  روزه  ا قدام  نمايد واگر دوره  نسائى آن بعد از  فجر صورت  گيرد در صورتيكه  خواسته باشد  ميتواند در همان   روز  از خوردن ونوشيدن اباء ورزد . ولى  روزه آن درست  نبوده بايد به قضاء آن مبادرت  نمايد. (
قابل تذكر است  آنعده  از زنانيكه  مريض به جريان  دم   متداوم مبتلا ء اند  ( خارج از ايام  حيض ونفاس )  ميتوانند  روزه بگيرند. وحتى  نماز  پنچ گانه  را بشر ط آنكه  براى  هر نماز وضو  جداگانه  نمايد ، اداء نمايد.

اگر زن فقط يك لحظه قبل از شام حيض يا نفاس  ببيند  روزه اش  باطل  گرديده وبايد آنرا قطع كند. اگر خون حيض  يا نفاس براى لحظه يى  هم قطع  شود براى  روزه  نيت كند  هر چند غسل  را كمى  به تأخير  اندازد.
تبصره :
بايد  دانست اگر روزه انسان فاسد شود  بايد از خوردن  ، نوشيدن وساير  شكننده هاى  روزه  به جهت احترام  رمضان  خود  دارى  كند  اما  اين حكم  بر اى حائض  ونفسا ء  تطبيق  نميشود بلكه  بروى   لازم است  كه خوردن ونوشيدن  خود  را از چشم مردم پنهان  نمايد.


شدت گـرسنگى  وتشنگى  :

  
اگر روزه ء دار  از شدت  گر سنگى  بـــه خطر زندگى  يـــا خطر  فتور  در عقل  باشد  ميتواند روزه نگيرد .


تــرس از هـلاكت :


اگر  به علت  محنت  ومشقت  احتمال مردن  ، يا ظالمى  بر كسى جبر  كند  كه اگر  روزه  گرفتى تر خواهم  گشت  يا  به سختى  ترا لت وكوب خواهم كرد  ويا يكى از اعضاى  بدن ترا قطع  خواهم كرد  ، اجازه است  كه روزه نگيرد.


بــى هــوشى

       اگر بيهوشى  بر كسى  طارى  گردد  وچند  روز دوام كند  . در اين صورت  قضاى  روز هاى  كه مانده  واجب است  .

جنـــــــون  


            اگر  جنون  بر كسى طارى گشت واز آن هيچ وقت بهبود نمى يابد  از گرفتن روزه معاف است ، قضا  وفديه واجب  نمى باشد  ولى اگر بهبود  يافت  ، قضا  بر وى واجب است.